Bir önceki yazı için gelen mesajlar ülkemizde mobbinge maruz kalan ne kadar insan olduğunun bir göstergesi oldu. Bu kadar çok insan olduğunu tahmin etmezdim. Özellikle de okurlarımın arasında yer alan genç kesim için oldukça üzüldüğümü söylemem gerekiyor.
Son cümle sanırım insanlara umut vermiş. Kesinlikle yalnız değilsiniz ve evet kesinlikle sesinizi duyuramıyorsunuz.
Ama bu böyle devam edeceği anlamına gelmiyor çünkü ülkemde bu konuyla ilgili ciddi çalışmalar hatta ve hatta bir dernek bile varmış.
O halde mobbing konusuna kaldığımız yerden devam edip neler yapabileceğinizi biraz daha net konuşmak lazım.
Mobbing Nedir?
Mobbing, bir veya birden fazla kişinin, sistematik ve tekrarlayan bir şekilde, bir diğer kişiye karşı uyguladığı, aşağılama, tehdit, dışlama, izolasyon, alay etme, işgücü yok etme, küçük düşürme gibi olumsuz davranışlardır. Bu davranışlar, mağdurun işini, sosyal hayatını ve psikolojisini olumsuz etkileyerek, çalışmaktan keyif almasını ve verimli olmasını engeller.
Türkiye'de Mobbingin Yaygınlığı:
Türkiye'de mobbingin ne kadar yaygın olduğuna dair net bir veri bulunmamakta. Fakat yavaş yavaş ciddiye alınan bu konuda yapılan bazı araştırmalar, Türkiye'de her 10 çalışandan 3'ünün mobbinge maruz kaldığını söylemekte. Açıkçası bu rakamın daha fazla olduğunu da düşünüyorum. Bu %30'luk değer bile, mobbingin Türkiye'de oldukça yaygın bir sorun olduğunu göstermekte.
Mobbing Türleri:
Mobbing, çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. En yaygın mobbing türlerini kısaca şu şekilde sıralayabilirim:
Psikolojik Mobbing: Aşağılama, hakaret, tehdit, alay etme, küfür etme gibi sözlü ve sözsüz saldırılar içerir.
Fiziksel Mobbing: Vurmak, itmek, tekmelemek gibi fiziksel saldırılar haricinde kişi istemediği halde cinsel bir saldırı dışında dokunmak veya el şakası yapmak da bu başlık altında değerlendirilebilir.
Ekonomik Mobbing: Maaştan kesme, terfi engelleme, işten çıkarma tehdidi gibi ekonomik yaptırımlar içerir. Ülkemizde en sık görülen mobbing türü de budur aslında. Geçmişte yöneticilik tecrübesi yaşadığım birçok şirketin o şık toplantı odalarında konuştukları da "kimi çıkarsak" dışında bir şey değildir. Her toplantı mutlaka bir şekilde bu konuya döner.
Sosyal Mobbing: İzolasyon, dışlama, dedikodu yapmak gibi ülkemizde sık karşılaşılan diğer bir mobbing türüdür. Kimin ne giyindiğinden tutun, kimle beraber olduğuna kadar tartışılıp izole edilmesi sık karşılaşılan durumlar arasındadır.
Cinsel Mobbing: Cinsel taciz, sarkıntılık, istenmeyen cinsel davranışlar içerir. Yakın bir zamanda çok sevdiğim bir kardeşimin de başına gelmiş olan iğrenç bir durumdur. Maalesef işten ayrılması ile sonuçlanmıştı.
Mobbingin Etkileri:
Mobbing, mağdurlar üzerinde birçok olumsuz etki yaratabilir. Bu etkiler şunlardır:
Psikolojik Etkiler: Depresyon, anksiyete, travma, stres, özgüven eksikliği gibi psikolojik problemlere yol açabilir.
Sosyal Etkiler: Arkadaşlardan ve aileden izolasyona, sosyal fobiye yol açabilir.
Fiziksel Etkiler: Baş ağrısı, migren, uyku problemleri, mide bulantısı gibi fiziksel problemlere yol açabilir.
İşle İlgili Etkiler: İşten keyif almama, verim kaybı, işten ayrılma gibi problemlere yol açabilir. Aslında yöneticiler birazcık duyarlı olabilse ilk alarm budur. Raporlar çoğalır, insanlar mutsuzlaşır ve sonunda ayrılmalar bir anda artmaya başlar.
Burası çok önemli: Bir şirketin mobbing konusuna duyarlılığını iş ile ilgili etkilere karşı tutumundan anlayabilirsiniz. Ayrılmalar artmasına rağmen yönetim tarzında ve iş yükünde bir değişikliğe gidilmiyorsa ya şirket çalışana sırtını dönmüştür ya da departman veya bölümü sistematik bir şekilde yıldırarak istifaya zorluyordur.
Mobbing Mağdurlarının Profiline Dair Veriler:
Mobbinge en çok maruz kalan gruplar şunlardır:
Kadınlar: Mobbing mağdurlarının %60'ı kadındır.
Genç Çalışanlar: Özellikle yeni işe başlayan veya deneyimsiz çalışanlar mobbinge daha çok maruz kalmaktadır.
Düşük Ücretli Çalışanlar: Düşük ücretli çalışanlar, işverenler tarafından daha kolay hedef alınabilmektedir.
Engelli Çalışanlar: Engelli çalışanlar, diğer çalışanlara göre mobbinge daha çok maruz kalmaktadır. İstihdamı zorunlu olmasa bu çalışan grubuna iş imkanı sağlamak dahi istemeyeceklerine eminim.
LGBTİ+ Çalışanlar: LGBTİ+ çalışanlar, cinsel yönelimleri ve kimlikleri nedeniyle mobbinge daha çok maruz kalmaktadır. Bu sadece yönetim tarafından değil çalışanlar tarafından da sistematik bir şekilde yapılabilir. Bu konuda çok da çaresiz olmadığınızı bilmeniz gerekiyor. Dediğim gibi ilk yazıdan sonra bu konuda fazlasıyla çalışma olduğunu ve bir dernek bile bulunduğunu öğrendim ve bu beni çok mutlu etti. Bu yüzden mücadele için yapabilecekleriniz tamamen size ve bu konudaki kararlılığınıza bağlı.
Mobbing ile Mücadelede Yapılabilecekler:
Mobbing Hakkında Bilinçlendirme:
Bu konuda çalışanlara ve işverenlere yönelik bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır. Bu çalışmalar, eğitimler, seminerler ve bilgilendirme broşürleri gibi çeşitli araçlarla yapılabilir.
Yasal Düzenlemeler: Mobbingin önüne geçmek için yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Bu düzenlemeler, mobbingin tanımı, cezası ve mağdurların korunması gibi konuları kapsamalıdır.
Kurumsal Önlemler: İşyerlerinde mobbingi önlemek için kurumsal önlemler alınmalıdır. Bu önlemler, mobbing şikayetlerinin nasıl ele alınacağı, çalışanların eğitimi gibi konuları kapsamalıdır.
Psikolojik Destek: Mobbinge maruz kalan kişilere psikolojik destek sağlanmalıdır. Bu destek, psikologlar veya terapistler tarafından verilebilir.
Mobbing ile Mücadelede Önemli Kaynaklar:
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı: https://www.csgb.gov.tr/
Alo 171: Mobbing ile ilgili şikayetlerin bildirilebileceği telefon hattı.
Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ): https://www.turkis.org.tr/
Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi: https://www.keig.org/
Mobbing ile Mücadele Derneği: https://mobbing.org.tr/
Barolar: Barolar, mobbing ile ilgili hukuki danışmanlık ve dava açma hizmeti sunmaktadır.
Mobbing Hakkında Bilmeniz Gerekenler:
Mobbinge maruz kalan bir kişi, işverene yazılı olarak şikayette bulunabilir.
Şikayet sonucunda mobbing olduğu tespit edilirse, işveren mobbingi önlemek için gerekli adımları atmak zorundadır.
Mobbinge maruz kalan kişi, işverene karşı tazminat davası açabilir.
Mobbing, elinizde ciddi deliller varsa Türk Ceza Kanunu'nda suç olarak değerlendirilebilir ve mobbinge maruz kalan kişi, failler hakkında ceza davası açabilir.
Mobbing Mağdurlarına Tavsiyeler:
Mobbinge maruz kaldığınızı fark ederseniz, sessiz kalmayın.
İşverene yazılı olarak şikayette bulunun.
Delilleri toplayın.
Gerekirse bir avukata veya psikoloğa danışın.
Yasal haklarınızı kullanmaktan çekinmeyin.
SON OLARAK:
Mobbing, modern çalışma hayatının en büyük sorunlarından biridir ve mağdurlar üzerinde birçok olumsuz etki yaratabilir. Mobbing ile mücadelede yasal düzenlemeler, kurumsal önlemler ve bilinçlendirme çalışmaları önemlidir. Mobbinge maruz kalan kişiler de sessiz kalmamalı ve yasal haklarını kullanmalıdır. Özellikle Mobbing ile Mücadele Derneği'nin sitesini lütfen takibe alın ve uzmanlık eğitimlerine göz atın. Açıkçası böyle bir derneğin varlığı bile umut verici.
Bu konuda anlatabileceklerim bu kadar. Umut ediyorum ki gönderdiğiniz sorulara ve neler yapabileceğinize dair bir yanıt olabilmiştir.
En önemlisi de: Bir bilim kurgu yazarından değil, işin uzmanından destek almayı unutmayın. Burada yazdıklarım bir uzman değil arkadaş önerileri ve araştırmalarıdır.
Sevgiler.